Cakarta, CNBC Endonezya – Küresel kamu veya hükümet borcu 2023’te Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’nın (GSYİH) %93’üne yükselecek. Bu rakam, pandemi öncesinden daha yüksek, hatta yaklaşık 200 yıl önceki Napolyon Savaşları’ndan sonraki en yüksek rakam.
2020’deki Kovid-19 salgını dünya ekonomik faaliyetini felç etti. Ekonomik çöküş nedeniyle vergilerden ve diğer sektörlerden elde edilen gelirler düştüğü için devlet bütçeyi finanse etmek için borcunu artırmayı seçti. Pandemi, birkaç yeni varyant dalgasından geçtikten sonra ancak 2022’de azalacak.
O dönemde çok gergin ekonomik şartlarda hayatta kalabilmek için hükümet tarafından politikalar uygulanıyordu. Bu durum, 2022 başlarındaki Rusya-Ukrayna savaşıyla daha da kötüleşti; bu savaş emtia arzını etkileyerek enflasyonun keskin bir şekilde yükselmesine ve faiz oranlarının da yavaş yavaş yükselmesine neden oldu.
Uluslararası Para Fonu (IMF), küresel ekonomik ve finansal görünümün son altı ayda iyileşme gösterdiğini değerlendiriyor. Enflasyon düştü, finansal koşullar rahatladı ve ekonomik görünüme yönelik riskler dengelendi.
Ancak birçok ülke, yüksek reel faiz oranları ve orta vadeli büyüme beklentilerinin azalması gibi yeni zorluklar karşısında yüksek kamu borcu ve mali açıklarla mücadele etmeye devam ediyor.
Bilginiz olsun, küresel kamu borcu 2023’te GSYİH’nın %93’üne ulaşacak ve salgın öncesi seviyelerin yüzde 9 puan üzerinde olacak. Bu artışa, borçları GSYİH’nın sırasıyla yüzde 2 ve yüzde 6’sından fazla artan en büyük iki ekonomi olan Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Çin öncülük etti.
Hatta 2028 yılına kadar ABD ve Çin borçlarının artmaya devam ederek sırasıyla ABD için %130’un üzerine, Çin için ise GSYİH’nın %100’ünden fazlasına ulaşması bekleniyor.
Fotoğraf: Brüt Borç ve Faiz Dışı Denge (GSYH’nin yüzdesi)
Yaz: IMF & WEO veritabanı
Artan Borç ve Tehlikeli Küresel Etki
ABD ve Çin’in rolü çok önemli çünkü küresel mali gelişmeleri ve beklentileri belirleyebiliyor. Çin’de yavaşlayan büyüme, küresel büyüme ve ticaret üzerinde baskı yaratarak, güçlü ticaret ve yatırım bağları olan ülkeler için mali zorluklar yaratabilir.
ABD’deki yüksek ve değişken devlet tahvili getirileri diğer ülkelerde daha sıkı fonlama koşullarına yol açacak.
Pek de olumlu olmayan duruma yanıt veren Dünya Ekonomik Forumu (WEF) Başkanı Borge Brende, uygun ekonomik önlemler uygulanmadığı takdirde dünyanın on yıl boyunca düşük büyümeyle karşı karşıya kalacağını söyleyerek küresel ekonomiye dair net bir görüş verdi.
CNBC International’dan aktaran Brende, küresel borç oranının Napolyon Savaşları’ndan ya da 1810’lardan bu yana görülmeyen seviyelere yaklaştığı ve gelişmiş ülkelerde “stagflasyon” riskinin bulunduğu uyarısında bulundu.
Bir not olarak, Napolyon Savaşları (1803-1815), son 214 yıl veya iki yüzyılda dünyayı sarsan, I. Napolyon liderliğindeki Fransız İmparatorluğu ve müttefikleri arasında yaşanan bir dizi büyük çatışmaydı. Bu savaş, I. ve II. Dünya Savaşları öncesindeki en büyük savaştı ve dünya ekonomisini perişan etti.
IMF’nin 2024 yılı küresel ekonomik büyüme tahmini %3,2’dir. Brende bunun doğası gereği kötü olmadığı, ancak tarihsel olarak daha düşük olduğu konusunda ısrar ediyor. Geçtiğimiz on yıllara göre küresel büyüme eğiliminin genellikle %4 olduğunu ekledi.
Yavaş ekonomik büyümeyle birlikte borçlardaki artış daha endişe verici hale geliyor.
Küresel GSYİH’nın neredeyse yüzde 100’üne yakın olan bu borç miktarı oldukça endişe verici çünkü Napolyon Savaşları’ndan bu yana böyle bir şey görülmemişti. Bu nedenle küresel borç sorununu birbirleriyle ticarete devam ederek ve ülkeler arasındaki ticaret savaşlarını azaltarak ele almayı önerdi.
Ayrıca hükümetin resesyona yol açacak bir duruma düşmeden bu borcu nasıl azaltacağını düşünmesi ve uygun mali adımları atması gerekiyor. Ayrıca kalıcı enflasyonist baskıların ve üretken yapay zekanın gelişmekte olan ülkeler için bir fırsat olabileceğini de ima etti.
2024 Seçiminin Küresel Etkileri
2024 yılına gelindiğinde yaklaşık 88 ülkede, yani dünya nüfusunun yarısından fazlası ulusal seçimler düzenledi veya düzenlemeye devam ediyor. Bu 88 ülke yaklaşık 4,2 milyar insanı ve küresel GSYİH’nın %55’ini temsil ediyor.
Tarih, hükümetlerin seçim yıllarında daha fazla harcama ve daha az vergi verme eğiliminde olduğunu gösteriyor. Seçim yıllarındaki açıklar, seçim dışı yıllarla karşılaştırıldığında tahminleri GSYİH’nın yüzde 0,4 puanı kadar aşma eğilimindedir. Bu büyük seçim yılında hükümetin kamu maliyesini sağlıklı tutabilmek için mali kontrol uygulaması gerekiyor.
Bu durum birçok ülkede kamu borcunun giderek artmasına neden oluyor.
Hükümet, enerji sübvansiyonları da dahil olmak üzere kriz mali politikalarını derhal ortadan kaldırmalı ve en savunmasız grupları korurken harcama artışlarını sınırlandıracak reformlar gerçekleştirmelidir.
Nüfusları yaşlanan gelişmiş ülkeler, hak sahipliği reformları ve diğer önlemler yoluyla sağlık ve emeklilik üzerindeki harcama baskılarını dizginlemelidir.
IMF ayrıca gelişmekte olan ülkelere vergi tabanını genişletmelerini, vergi sistemlerinin tasarımını iyileştirmelerini ve gelir yönetimini güçlendirmelerini tavsiye ediyor.
IMF, yaptığı çalışmada bu adımların ideal koşullar altında gerçekleşmesi durumunda GSYİH’nın yüzde 9’u kadar ek bir gelir elde edebileceklerini belirtti.
CNBC ENDONEZYA ARAŞTIRMASI
(e-posta korumalı)
(geri/geri)
(Gambas:Video CNBC)
